Deanuleahkái Suoma guđát eanadatdikšunguovlu – vuosttas sámiid ruovttuguvlui

Govva: Marjut Kokko

Birasministeriija lea vuođđudan eanadatdikšunguovllu Ohcejohkii Deanuleahkái. Deanuleagi eanadatdiškunguovllu mihttomearrin lea guovllu luonddu- ja kultureanadaga čábbodaga, historjjálaš iešvuođaid ja daidda laktásan árvvuid seailluheapmi ja dikšun. Eanadatdikšunguovlu vuođđuduvvui luonddusuodjalanlága vuođul.

Álgaga eanadatdikšunguovllu vuođđudeami dagai Gáregasnjárgga gilisearvi rs. Vuođđudeapmi lea válmmaštallojuvvon Lappi ealáhus-, johtalus- ja birasguovddáža jođihan fidnus lávga ovttasbarggus báikkálaš ássiiguin ja sierra čanusjoavkkuiguin. Ohcejoga gielda lea dorjon fidnu.

”Eandalii mearkkašahtti lea, ahte Deanuleahki lea riikamet vuosttas sámiid ruovttuguvlui vuođđuduvvon eanadatdikšunguovlu. Birasministeriija giitá lieggasit guovllu válmmaštallamii oassálastán beliid ja ássiid mearrediđolaš doaimmas olles Eurohpá mihttolávas áidnalunddot eanadagaid gáhttemis. Deanuleagi eanadatdikšunguovlu nanne riikamet eanadatdikšunguovlluid fierpmádaga”, dadjá biras- ja dálkkádatministtar Emma Kari.

Mihttomearrin ovddidit luonddu- ja eanadatárvvuid

Deanuleagi eanadatdikšunguovllu mihttomearrin lea movttiidahttit eanaeaiggádiid ja guovllu fitnodatdoalliid mearrediđolaš kultureanadagaid dikšumii. Guovllu vuođđudanmearrádussii gullet ávžžuhusat eanadatdikšuma geavatlaš ollašuhttima várás. Mearrádusa doarjjan lea guovllu eanadatdikšun- ja geavahanplána, mas čilgejuvvojit guovllu árvvut ja eanadatdikšuma ollašuhttinvuogit.

Eanadatguovlun doallá sisttis Deanu johkaleagi giliid ja eanadagaid sulaid 40 mátkkis Biesjogas Nuvvosii. Oarjin dat rádjašuvvá johkarokki mielde johtán Norgga riikkarádjái ja nuortin Báišduoddara meahcceguovllu duottarbadjosiidda. Viidodaga beales guovlu lea 6208 hektára. Das badjel bealli leat priváhta eatnamat, mat gullet 638 eanaoamasteaddjái. Stáhta eana lea 2340 há.

Deanuleahki lea Suoma guhkimus leahkehápmašupmi

Deanuleahki lea báikkuid juobe 200-300 mehtera čieŋu. Fiinna rávnnji ja dan birastan duottarčilggiid eanadat lea earenoamáš fiinna. Johkaleagi eallinfámolaš kultureanadaga vuođđun lea boares ja ođđa ássan ja dasa gullevaš ráhkadusmáddodat, bealddut, giettit, guolástanguovllut ja turismafitnodagat. Ássanavádaga ravddas leat ceakko lagešvielttit ja muorahis ja juovvái, luonddudili alášguovllut.

Deatnu golgá friddja rádjajohkan ja dat lea fállán guovllu ássiide birrajagi biebmu ja buriid johtinoktavuođaid. Árbevirolaš ealáhusaid vuođđun leamašan guollebivdu, boazodoallu, smávvagussadoallu ja meahccebivdu. Gilieanadahkii váikkuhan smávvagussadoalu vuođđun lei álggos luondduniittuid ávkkástallan. Albmaláhkái eanadoallu bođii guvlui ođđaássama mielde 1700-logu rájes. Otnábeaivve boazodoallu ja bealdduid gilvin fuođđariin lea kultureanadaga seailluheaddjin dehálaš rollas. Luossabivdu lea dehálaš oassi báikkálaškultuvrras. Guvlui lea šaddan iežas lágan johkasápmelaš kultuvra ja dasa gullevaš ráhkadusmáddodat. Guovllu boarráseamos ráhkadusat leat 1800-logus.

Árabut leat birasministeriija mearrádusain vuođđuduvvon vihtta riikkaviidosaš eanadatdikšunguovllu: Raasepori Skärlandetii, Kauhajoki Hyypänjokilaaksoi, Pelkosenniemi Kairala ja Luiru giliide, Simoi ja Sotkamo Naapurinvaarai. Lassin EBI-guovddážiid mearrádusain leat vuođđuduvvon guokte eanagottálaš eanadatdikšunguovllu: Salla Saijai ja Suomussalmi vienalašgiliide.

Lassedieđut:

Birasráđđi Tapio Heikkilä
Birasministeriija
0295 250 166
tapio.heikkila@gov.fi

Alladárkkisteaddji Marjut Kokko
Lappi EBI-guovddáš
+358 295 037 380
marjut.kokko@ely-keskus.fi

Gielddahoavda Taina Pieski
Ohcejohka
+358 50 535 1574
taina.pieski@utsjoki.fi